Dit geelgroene, fijn vertakte schermbloempje met haar bevallig geschulpte blad staat prachtig langs de randen van de borders of in de kruidentuin. Het is een heel makkelijk kruid. Om met de bekende tuinman Romke van der Kaa te spreken: “alchemilla groeit zelfs nog op een steen.” Als alles al een beetje aan het opkomen is in je voorjaarstuin, blijft vrouwenmantel opvallend lang achter. Het lijkt alsof er niets gebeurt. Maar na enige tijd zie je tóch een lichtgroen gekarteld randje opkomen: schuchter en verlegen vormt de vrouwenmantel haar blad tot het zich langzaam ontvouwt. Teer en kwetsbaar. Maar vergis je niet: het kruid geeft ook kracht, waarover later meer.
In de vroege ochtend zie je druppels in het hart van de bladeren liggen. Mooi en tot de verbeelding sprekend….voor alchemisten waren deze druppels aantrekkelijk, men kon er magische doelen mee bewerkstelligen!
Heb je zin in een eenvoudig boeket uit eigen tuin, zorg dan dat er vrouwenmantel in de tuin staat. Het kruid leent zich daar uitstekend voor, je hebt al snel een liefelijk vaasje voor op tafel of op het nachtkastje want het combineert met werkelijk alles. Mijn favoriete combinatie is met lavendel met vrouwenmantel: het diepe paars met het zachte groen-geel. Als de bloemen verdorren is het een goed idee om de plant wat terug te snoeien. Ze zal dan weer nogmaals bloemen geven en ze oogt meteen weer fris met het schitterende blad.
Naamgeving en soorten
De Latijnse naam is Alchemilla vulgaris. De naam alchemilla komt van het Arabische alkemelych. Het verwijst weer naar de alchemisten die de druppels gebruikten voor hun magische doeleinden. Vulgaris betekent gewoon. De alchemilla vulgaris komt nauwelijks in het wild voor. De bladeren hebben een trechtervorm. Kopen dus, bijvoorbeeld bij de Hortus Alkmaar, indien je de geneeskrachtige eigenschappen wilt benutten.
De Nederlandse naam vrouwenmantel zegt het al: het blad heeft iets weg van een geplooide vrouwenmantel, zo’n mooie ouderwetse pelerine. De naam verwijst zeker ook naar de medicinale werking, het kruid wordt ingezet bij allerlei vrouwenkwalen. De eigenlijke naam is spitslobbige vrouwenmantel, verwijzend naar het spitse blad.
Eén van de andere soorten is Alchemilla mollis (fraaie vrouwenmantel, zie openingsfoto artikel) Het blad is wat platter in plaats van trechtervormig en het blad is zacht behaard. Alchemilla mollis is degene die vaak in de borders wordt gebruikt maar deze bevat minder werkzame geneeskrachtige stoffen dan de alchemilla vulgaris.
Een andere naam is leeuwenklauw, ook naar de vorm van het blad. In het Engels noemt men het lady’s mantle en in het Frans wordt het manteau de Notre Dame. De Duitsers noemen het Taubecher, oftewel dauwbeker…Het vocht is echter geen dauw, zoals velen denken, maar de druppel ontstaat doordat het blad zelf het teveel aan vocht uitscheidt….
Prachtig! De vrouwenmantel hoort bij de familie van de roosachtigen, de rosaceae.
Mantel der troost
De signatuurleer spreekt weer voor zich: zachtheid, mantel, kwetsbaarheid. Maar vergis je niet, het kruid werkt niet alleen verzachtend. Vrouwenmantel is versterkend én verzachtend tegelijk, een dubbele werking dus, zoals alle kruiden uit de Rosaceae-familie dat hebben. Het kruid werkt verzachtend bij vrouwen die hard overkomen of te hard voor zichzelf zijn. Aan de andere kant versterkt het vrouwen die juist verlegen zijn. Een prachtige dubbele werking.
Het helpt specifiek bij de problemen die vrouwen in de verschillende fases van het vrouw-zijn kunnen hebben. Bijvoorbeeld meisjes die moeite hebben met het vrouw worden, wat vaak nog lang resulteert in menstruatie-pijn. Te hard voor zichzelf, of juist te kwetsbaar. Deze problematiek kan blijvend worden bij de maandelijkse cyclus of later moeilijke bevallingen geven bij de fase van het moeder worden. Nog later, bij de overgang, lopen deze vrouwen wellicht ook weer vast omdat men moeite heeft met de nieuwe fase van hun vrouwelijkheid.
Bij al deze fases kan men zich opladen aan de beschermende en versterkende kracht van vrouwenmantel. Voor een zachte, maar tegelijkertijd krachtige vrouwelijkheid. Omhul jezelf met de mantel der vrouwelijkheid en omarm het kruid!
Waarschuwing: niet gebruiken tijdens de zwangerschap vanwege de sterk samentrekkende werking.
Werking:
-sterk samentrekkend (looistoffen)
-versterkend
-verzachtend
-bloedstelpend, bloedzuiverend
-vochtafdrijvend
Toepassing:
Vrouwenkwalen:
Pijnlijke menstruatie: met een kopje vrouwenmantel-thee en een dekentje op de bank…
Thee tijdens de bevalling stimuleert de weeën. Na de bevalling versterkt het de spieren en herstelt het weefsel (10 dagen tinctuur)
Overgang: vooral bij overvloedige bloedingen. Ook bij slapeloosheid.
Diarree: thee drinken
Tandvleesontsteking: spoelen en gorgelen met de thee.
Huidversterker: Cosmetisch: gezichtsreiniger voor een vette huid, samentrekkend en verstevigt de gezichtsspieren.
Welk deel is waarvoor te gebruiken ?
-Jong blad (rauw eten, door een salade)
-Thee van het blad en de bloemen: twee theelepels kruid overgieten met kokend water, 10 minuten trekken 3 x daags.
-Tinctuur van het blad en de bloemen, zie onderstaand recept.
Verhalen en symboliek
Ook mannen waren dol op dit kruid, maar dan vooral de alchemisten! De druppels die als pareltjes aan de randen hangen én in het midden van het blad zo mooi blijven liggen werden geoogst door de alchemisten uit de Middeleeuwen. Deze voorlopers van scheikundigen voegden de druppels toe aan de mengsels waar ze de “steen der wijzen” mee konden maken. Dit mengsel zou gewone metalen in goud kunnen veranderen! De druppels zijn geen dauwdruppels, maar het blad scheidt het vocht zelf uit….
Het kruid wordt ook mantel van Freya genoemd: de godin Freya, godin van de vruchtbaarheid uit de Noordse mythologie. De druppeltjes zouden haar tranen zijn die ze plengde toen haar gemaal Od haar had verlaten……
In de kruidenmagie wordt vrouwenmantel slechts voor één doel aangewend; het aantrekken van liefde…..
Astrologie
Vrouwenmantel is de genezer van de basis-veiligheid. Ze is drager van de meest zachte en beschermende baarmoeder-energie en brengt ons in contact met de veiligheid van Moeder Aarde. Vanwege dit thema én de werking op de vrouwelijke cyclus valt vrouwenmantel onder het sterrenbeeld Kreeft. Haar moederlijke en beschermende kwaliteiten passen volledig bij het beeld wat vrouwenmantel geeft. De bloemetjes komen in de Kreeft-tijd tevoorschijn ( 21 juni tot 21 juli) Maar ook in de Leeuw-tijd bloeit het nog, denk aan de naam leeuwenklauw…
Het groen-geel is de kleur die specifiek bij moederlijke Kreeft past. Maar: een moeder leert haar kind dat het kind het zélf kan, in plaats van teveel blijven beschermen. Dus kracht leren ontwikkelen is even belangrijk. En daar zien we dan weer de dubbele werking van de roos-achtigen, versterkend én verzachtend, voor het zachte Venus-type én de stoere Mars-vrouw.
RECEPTEN
Magisch Midzomer Boeket
-vrouwenmantel voor de liefde
-rozen, ook voor de liefde, mét doorns
-munt voor de frisheid
-moederkruid voor ontkramping van de vaten, het verkoelt ook
Vrouwenmantel tinctuur zelf maken
1.Je kunt het gebruiken als je de veilige verbinding met Moeder Aarde wilt versterken.
2.Voor vrouwen die zwanger willen worden is vrouwenmantel-tinctuur een prachtige voorbereiding.
3.De tinctuur kan ook na de bevalling ingezet worden om het weefsel te laten herstellen.
4.In verdunde vorm is de tinctuur in te zetten als mondspoeling na trekken van tanden/kiezen.
Let op: als je zwanger bént dien je direct te stoppen met de tinctuur!
Benodigdheden:
– ongeveer een handvol bloem, blad en steel vrouwenmantel (Alchemilla vulgaris)
– schone (met soda gereinigde) jampot met schroefdeksel
-100 tot 150 ml jenever of wodka
-schaar, zeef, trechter, kaasdoek, etiket
-alcohol om te reinigen.
Zorg dat de schaar met alcohol is schoongemaakt. Giet de jenever/wodka in de jampot en knip het kruid zo fijn mogelijk boven de pot. De kruiden mogen niet boven de alcohol uitsteken, giet eventueel extra er bovenop. Doe er een plastic zakje over en dan pas de deksel erop. Plak het etiket met de naam van het kruid en datum op de pot.
Het moet minimaal twee weken trekken voordat het klaar is. In de eerste week elke dag schudden, dat mag wel twee minuten. In de tweede week wegzetten op een donkere plaats. Daarna afzeven door een zeef met kaasdoek, goed uitknijpen en evt door een koffiefilter nazeven. Bewaar in donkere flesjes. Dit is zeker twee jaar houdbaar. Volwassenen kunnen 3 x daags 15 druppels nemen, in een beetje water. Langdurig gebruik: 3 weken nemen, dan een week niet, en weer drie weken.
Moeder Aarde Thee
Deze thee is voor iedereen. Maak een fijn kruidenmengsel door van de volgende kruiden elk een theelepel in de theepot te doen: vrouwenmantel, duizendblad, marjolein, dovenetel.
Overgiet met kokend water en laat tien minuten trekken. Daarna door een zeefje gieten en lekker van genieten.
Vrouwenmantel, laat de versterkende en verzachtende kracht van moeder Aarde ons allen omarmen.
Brita Falk