Mijn artikel over meidoorn verscheen in tijdschrift De Kaarsvlam van de Mellie Uyldert Stichting, onder redactie van Satyamo Uyldert (jaargang nr.72- 3)
De meidoorn maakt ons op verschillende manieren blij: haar lieflijke witte bloesem in het voorjaar, en de krachtige rode bessen in het najaar. In gemengde hagen is de meidoorn een prachtige struik maar als krachtige alleenstaande in een weiland is zij eveneens betoverend.
De meidoorn is echt een kruid voor het hart. Het hart maakt vanzelf een sprong van vreugde bij het zien van de bloesem in mei…. En als het januari is en de lente is nog lang niet in zicht, dan kunnen wij ons verblijden met de aanblik van de doornige structuur van de kale struik, die zelfs met de koudste winterdagen mooi is. En bovendien zien we bij het naderen van de struik de prachtige rode bessen….Meidoorn geeft levensmoed!
NAAMGEVING EN SOORTEN
De meidoorn hoort bij de familie van de roosachtigen, oftewel de Rosaceae. De roosachtigen geven structuur en vorm. Hun werking is voornamelijk samentrekkend. Bij deze familie is balans een belangrijk gegeven: zowel blad als bloem als vrucht is kwa ontwikkeling met elkaar in evenwicht. Bij andere families komt het wel voor dat één deel van het kruid sterker ontwikkeld is dan het andere deel, bijvoorbeeld een krachtig ontwikkelde wortel, of sterk door vormkracht beheerst blad. Alles heeft zijn betekenis, nut en functies. Maar bij de roosachtigen is evenwicht belangrijk en zijn alle plantendelen gelijk ontwikkeld.
Het woord Crataegus komt van het Griekse kratos, dat betekent kracht en verwijst onder andere naar de hardheid van het meidoornhout. Het harde hout werd door bakkers gebruikt om de houtovens mee te stoken, zodat deze langer op temperatuur bleven. Kratos is ook een Griekse God: hij belichaamt sterkte en kracht.
Er zijn vele soorten meidoorn. De meest bekende zijn; eenstijlig, tweestijlig en de meidoorn met de rode bloesem, een cultivar. De éénstijlige meidoorn wordt hoger, bijna een boom, de tweestijlige is meer een grote struik. Verder is er een verschil in de bloesem en bessen en het blad, kwa uiterlijk. De struik wordt ook wel hagedoorn genoemd.
Bij inwendig gebruik geen rode meidoorn nemen, maar één-of tweestijlig.
EIGENSCHAPPEN:
-samentrekkend
-bloedstelpend
-kalmerend
-krampstillend
-bloedsomloop
-bevorderend
WERKING
1. HART. Een belangrijke werking van de meidoorn is de versterkende werking op het hart. Het staat bekend als krachtig harttonicum. Meidoorn kan kalmerend werken bij nerveuze hartkloppingen (indien dit niet met een ziek hart te maken heeft)
2. Werkt BLOEDDRUK-regulerend, bij hoge bloeddruk én lage bloeddruk. Overigens is dit een controversieel onderwerp in de kruidengeneeskunde, werking zou niet bewezen zijn. Omdat bloeddruk direct verband heeft met hartwerking is er wellicht toch een licht regulerend effect.
3. Tevens is meidoorn een tonicum voor het VAATSTELSEL: de voedende vaten van het hart worden beter doorbloed, dat versterkt de hartspier.
4. Meidoorn wordt ook ingezet bij OVERGANGSKLACHTEN, met name bij hartkloppingen. Het werd vroeger gebruikt tegen zware menstruaties.
GEBRUIK:
BLOESEM: Pluk wat van de bloesem op een zonnige dag in mei, vroeg in de ochtend.
De bloesem kan gebruikt worden voor:
-tinctuur
-gelei
-thee
BESSEN:
De bessen kunnen gebruikt worden voor:
-gelei
-thee
Pluk wat van de bessen in de herfst. De bessen zijn rijk aan vitamine C.
Men kan ze vers gebruiken voor een kopje thee, even kneuzen en heet water opgieten. Droog daarna de overige bessen en gebruik ze in de winter.
ASTROLOGIE
Meidoorn wordt geassocieerd met meerdere planeten: Mars-Zon-Jupiter (Moed-Levenskracht-Optimisme)
Het is een Mars-struik, vanwege het feit dat hij doorns heeft. Meidoorn geeft moed, passend bij Mars. Maar ook de Zon wordt geassocieerd met meidoorn, de bloesem vol met zonne-kracht.
De versterkende werking op het hart past bij de Zon. Jupiter geeft de ontspanning en het optimisme.
Het bijbehorende element is vuur, corresponderend met de drie bijbehorende planeetkrachten.
SYMBOLIEK, SAGEN EN LEGENDEN
Zowel bij de Kelten, Grieken en Romeinen was de meidoorn een magische struik. De Grieken en Romeinen gebruikten de meidoorn bij huwelijks-en geboorteceremonies. Meidoorn werd bij huwelijken ook magisch gebruikt om vruchtbaarheid aan te trekken. De struik werd aangeplant rondom heilige plaatsen, zodat de toegang belemmerd werd door de doorns. Zo werd ook de braam voor datzelfde doeleind gebruikt. Meidoorn wordt zelfs in het sprookje van Doornroosje genoemd, maar de naam van het sprookje doet vermoeden dat het een rozenstruik was, die het kasteel moest afschermen voor indringers.
Vroeger gebruikte men op de boerderijen een tak meidoorn in huis als bescherming tegen bliksem en storm. Vissers droegen het bij zich in een zakje om een goede vangst te waarborgen!
De Romeinen legden takjes meidoorn onder het matrasje in de wiegjes van hun kinderen, voor bescherming.
De naam doet het al vermoeden: er is natuurlijk ook een verbinding met de meifeesten, waarbij om de mei-paal werd gedanst en men hoofdkransen maakte van de bloesems. Die heerlijke meifeesten!
In Engeland is meidoorn onderdeel van de heilige drie-eenheid: eik-es- meidoorn: Er wordt gezegd dat er elfenwezens onder de meidoorn wonen……
Een Keltisch gezegde luidt:
“Oak, Ash and Hawthorn are the faery triad of trees – it is said where they grow faeries live.”
RECEPTEN:
1. GENEESKRACHTIGE MEIDOORNBLOESEM-TINCTUUR:
Benodigdheden:
-meidoornbloesem
-een gesteriliseerde jampot (450 ml inhoud)
-wodka, brandewijn of jenever
-stukje kaasdoek
-elastiekje
-bruine fles met dop of pipet.
Werkwijze:
Vul een gesteriliseerde jampot voor de helft met fijngeknipte meidoornbloesem, ook blaadjes kunnen erbij. Schenk er jenever of brandewijn op, de plantendelen moeten volledig onderstaan. Sluit af met een plastic zakje en elastiekje en draai het deksel erop. Laat de tinctuur twee weken trekken terwijl je dagelijks de pot even omschudt. Daarna uitzeven door een stukje kaasdoek en in een donkere fles/flesjes bewaren. De tinctuur is twee jaar houdbaar.
Toepassing van de tinctuur:
Meidoorn-tinctuur kan men innemen bij hartkloppingen en lichte angst. Driemaal daags tien druppels gedurende drie weken. Dan drie weken niet nemen en vervolgens weer drie weken wel. Incidenteel kan ook, men neemt tien druppels in wat water op het moment dat het nodig is. Men neemt de tinctuur ook als het hart liefde nodig heeft…..
Waarschuwing: niet gebruiken bij zwangerschap en borstvoeding. Niet gebruiken met andere hartmedicijnen.
2. HEERLIJKE MEIDOORNBLOESEM-GELEI
Benodigdheden:
-meidoornbloesem
-1,1 liter water
-500 gram Gilse geleisuiker “speciaal”
-twee citroenen (biologische)
-twee grote pannen
-3 a vier schone jampotjes
-zeef, kaasdoek, pollepel
Werkwijze: neem een grote emaillen pan en vul deze met 1,1 liter water. Doe de meidoornbloesem in het water, zoveel als erin past en voeg de in stukken gesneden schoongeboende citroenen toe. Laat dit een nacht staan, dan trekken de werkzame stoffen in het water. De volgende dag zeef je het mengsel door een vergiet met een stuk kaasdoek of theedoek erin, in een andere pan. De theedoek even dichtvouwen en goed uitknijpen of uitwringen zodat er zoveel mogelijk vocht in de pan komt. Even in de litermaat meten of het inderdaad nog 1,1 liter is, anders klopt de verhouding niet en wordt de gelei te dik of te dun. Eventueel aanvullen met vruchtensap tot 1,1 liter als het te weinig is. Voeg de suiker toe en breng aan de kook. Laat het mengsel één minuut doorkoken en giet daarna de hete gelei in de potten. De gelei is een jaar houdbaar. Heerlijk op een cracker of door de yoghurt…
Meidoorn geeft kracht en moed. Laten wij onszelf er aan opladen…..!