Smalle weegbree (Plantago lanceolata)
-ik kies mijn weg-
Langs onze wegen groeit dit kruid, met de smalle bladeren, lange stelen en vrolijke hoedjes. Fris en groen. Weegbree is niet kieskeurig, makkelijk kiest ze haar plek om vervolgens de witte zaadjes los te laten die overal naartoe waaien, op zoek naar nieuwe wegen en paden om daar weer rozetjes te vormen op de grond. Nederigheid is haar eigenschap. Altijd beschikbaar voor iedereen, ze staat met een hele rij vitaminen paraat om ons te helen en te versterken.
Weegbree is eigenlijk het hele jaar door te vinden, althans het blad. Het bloeit van het voorjaar tot najaar. En zo kun je het gebruiken als reinigingskruid in het voorjaar en als hoestkruid in het najaar.
Het frisse groene blad is eetbaar in de salade en de zaden ook. De zaden bevatten een beetje plakkerige stof waardoor ze makkelijk aan de voeten blijven kleven, en zo verspreiden ze zich over het hele land.
Waar de mensen zijn, is de weegbree, om te helpen op hun pad. De weegbree is altijd onderweg, als een nomaden-familie. Waar je ook komt, de weegbree staat er al…..uitgebreid in hun soorten, met broertjes en zusjes als één grote familie. Weegbree is dus letterlijk en figuurlijk een kruid voor onderweg. De paden op, de lanen in, dat is het gevoel van de weegbree. Ze zet je in beweging, voorziet je van blad voor de insectensteken of pijnlijk contact met de brandnetels. Ze geeft je zelfs voedsel voor onderweg, en blad voor in je schoenen als je moe bent.
Naamgeving en soorten.
Plantago komt van het Latijnse woord planta, dat voetzool betekent. Lanceolata is afkomstig van lancea dat speer betekent, verwijzend naar de vorm van de lange spitse vorm van de bladeren met evenwijdig lopende nerven. Weeg van weegbree heeft zeker te maken met het feit dat het kruid veel langs de weg voorkomt. Vroeger werd het soldatenkruid genoemd omdat het goed hielp om bloedende voeten te verzorgen. In het Duits noemt men het Spitzwegerich, ook naar de spitse bladvorm, maar men noemt het ook Lungenblattl en Schlangenzunge.
De weegbree “nomadenfamilie” heeft zoveel soorten, zoals media (ruige weegbree) major (grote weegbree) ovata (psylliumzaad) coroponus (hertshoornweegbree) Grote en smalle weegbree zijn de meest bekende en ze hebben nagenoeg dezelfde werking. Grote weegbree heeft bredere bladeren en sterft in de winter af.
Alle weegbreesoorten zijn tredplanten, ze kunnen er goed tegen als er overheen gelopen wordt. Ze veren gewoon weer op.
Werking:
De lijst met toepassingen is weer enorm, maar weegbree is een zeer belangrijk luchtwegkruid.
–slijmoplossend
-ontstekingsremmend
-versterkt longweefsel
-bloedzuiverend
-bloedstelpend
-antiseptisch
-kalmerend
-adstringerend
-versterkt het immuunsysteem
Belangrijk om te noemen: weegbree is een van de weinige planten die de aanmaak van interferon stimuleert. Interferon is een stof die door het lichaam zelf wordt geproduceerd: het stimuleert het immuunsysteem en zorgt ervoor dat virussen zich minder snel vermeerderen.
Toepassing:
-bronchitis met taai slijm, astma
-droge nerveuze hoest
-jeuk en huidirritatie, vooral bij insectenbeten/ brandnetelsteken)
-hooikoorts
-brandwonden
-diarree
Inhoudsstoffen: (onder andere)
-slijmstoffen (slijm tegen slijm)
-aucubine (werkt ontstekingswerend)
-kiezelzuur (versterkt longweefsel)
-looizuur (beschermt bij ontstekingen)
-vitamine C in het blad
Waarschuwing: zwangere vrouwen dienen geen weegbree te gebruiken ivm looizuur.
Wat wordt waarvoor gebruikt?
Blad:
-thee van gedroogd of vers blad bij bronchitis en slijm. Liefst jong blad.
-siroop van blad bij ontsteking van de bovenste luchtwegen
-vers sap van het blad als voorjaars-reinigingskuur. Bij insectensteken een blaadje kneuzen en sap direct op de steek smeren.
-blad rauw eten versterkt immuunsysteem
–capsules met het poeder van weegbree-blad bij hooikoorts
-zalf of een kompres bij wonden, eczeem en insectenbeten.
Zaden: ga op zoek naar de brede weegbree (breed ovaal blad) en oogst de zaden als ze bruin zijn. Je rist de zaden er gemakkelijk af en droogt ze nog even op een stukje bakpapier. In koud water geweld drinken bij lichte diarree. Of een schepje zaden door de yoghurt.
Wortel: gekookt of rauw op kauwen werd toegepast bij kiespijn. De bekende middeleeuwse arts en planten- deskundige Dodonaeus schreef: “de wortelen van Wechbre worden gekhauwt tegen den tandt-sweer”
Verzamelen en drogen
Weegbree is redelijk moeilijk te drogen, het blad wordt snel bruin. Je kunt het het beste proberen door het jonge blad in het voorjaar te plukken, voordat het kruid gaat bloeien. Droog de bladeren in de zon of bij 40 tot 50 graden in een oven. Later kun je ook nog verzamelen maar de smaak is wat bitterder en het blad taaier.
Symboliek en verhalen
Er bestaan verschillende verhalen met betrekking tot de symboliek; Er was eens een meisje dat niet van de weg af wilde gaan. Zij wachtte op haar minnaar. Zij wachtte tevergeefs, maar zij wist dat niet en daarom bleef ze wachten. Zo veranderde het meisje in een weegbree-plant… daarom wordt standvastigheid ook met het kruid verbonden.
Een ander verhaal heeft te maken met de naam voetstappen van de blanke. De Europese immigranten namen op hun ontdekkingsreizen de zaadjes omdat die aan de wielen van de wagens bleven kleven. Zo gaven de indianen de weegbree die naam mee.
In de oude kruidenmagie werd weegbree gebruikt om slangenbeten af te weren, men moest dan een stukje van de wortel in de broekzak dragen. Ook in de naam komen we de connectie met de slang tegen: slangentong, slangenbeet of slangenkruid. Ook zou het dragen van de weegbree-wortel op het naakte lichaam ervoor zorgen dat koorts zou verdwijnen.
Heden ten dage wordt weegbree magisch of symbolisch ingezet om je pad te kiezen. Weet je niet welke kant je op moet, of heb je twijfels over je levenspad, dan komt weegbree je helpen bij het uitstippelen van je weg. Neem je de ongebaande paden, ga je links, rechts, of rechtdoor, sta je een tijdje stil ? Op welke manier loop je ? Weegbree geeft je moed en doorzettingsvermogen en kalmeert bij een teveel aan emoties.
Signatuurleer
Kort samengevat heeft weegbree drie functies, overeenkomstig de vorm van het kruid. Deze tekst vond ik in een oud kruidenboek: “met de lange smalle bladen als een speer die de ziektes te lijf gaat, de nerven voor onze zenuwen, de luchtige hoedjes om ons opgewekt te houden. Een prachtig voorbeeld van hoe de vormen verbonden zijn met de functies van het kruid.
Astrologie
Weegbree is veelzijdig en heeft dus ook connecties met meerdere planeten.
Venus: de zachtheid voor de huid, slijmvliezen
Mars: voor het afweersysteem en de ontstekingsremmer
Mercurius: voor de luchtwegen, de zenuwen en het beweeglijke karakter van het kruid.
Recepten:
Voorjaars-sandwich:
“On the road- snack” met weegbree
Weegbree geeft dat ouderwetse “de paden op, de lanen in”-gevoel. Smeer dus je oud Hollandse boterham met kaas voor in je knapzak en maak er een gezonde bloed-reinigende voorjaars-snack van door halverwege de wandeling wat weegbree te plukken. Even goed kijken waar en wat je plukt natuurlijk, maar herkennen is niet zo moeilijk. Het smalle blad tussen je kaasboterham (of was het de vegetarische hummus ?) en je vervolgt weer vrolijk en zingend je weg….Grote weegbree mag ook!
Hoestsiroop
Verzamel 150 gram weegbree-blad (voor hoest werkt smalle weegbree het beste) en snijd het fijn, eventueel stampen met een vijzel. Voeg dit toe aan 500 ml water, aan de kook brengen en enkele minuten laten koken. Zeven en enigszins laten afkoelen. Dan ongeveer 500 gram honing toevoegen en goed roeren. Bij hoest en bronchitis neem je elk uur een theelepel.
Yoghurt met weegbree-zaden en sinaasappel.
Verzamel wat zaden van de grote weegbree, die zijn ook eetbaar en rooster ze kort in een koekenpan, zonder boter. Rauw kan ook! Snijd de sinaasappel in stukjes en roer deze door een schaaltje yoghurt. Dan versier je het geheel met de weegbree-zaden.
Kalmeer je zenuwen, adem diep in en vervolg je weg, steeds verder op je levenspad. De weegbree staat aan je zijde…..